کودک استثنایی کیست؟
واژه کودک استثنایی به کودکانی گفته میشود که از جهات مختلف ذهنی، جسمی، عاطفی و اجتماعی تفاوت قابل ملاحظه‌ای با دیگر کودکان همسن خود دارند، به نحوی که به خاطر همین تفاوت‌های محسوس قادر نیستند از برنامه‌های درسی عادی که اصولا برپایه ویژگی‌ها و توانایی‌های مشترک بیشتر کودکان در سنین مختلف تنظیم شده است، به طور بایسته و شایسته بهره‌مند شوند، بنا بر این تعریف، واژه کودکان استثنایی، کودکان تیزهوش، عقب‌مانده ذهنی، نابینا، ناشنوا، ناسازگار، معلولین جسمی حرکتی و ناتوان در یادگیری خاص و نظایر آن را شامل میشود.
عنوان کودک استثنایی در مکاتب آمریکا و انگلیس فرق می کند در آمریکا به تمامی کودکانی که به نحوی با کودکان طبیعی و همسن خود از نظر فکری ، جسمی ، عاطفی ، عقلانی ، رفتاری ، … فرق داشته باشند استثنایی گفته میشود مسلما” با قبول این تعریف یک کودک نابغه ، نابینا ، ناشنوا ،عقب مانده ذهنی و نظایر آن همه استثنایی هستند .
در انگلستان لغت استثنایی را محدود به تیز هوشی می کنند و سایر کودکان را که به عللی تحت حمایت و آموزش خاص هستند کودکان ویژه میگویند .
امروزه واژه استثنایی به کودکانی اطلاق می شود که از جهات مختلف ذهنی، جسمی، عاطفی و اجتماعی تفاوت قابل ملاحظه ای با دیگر کودکان همسال خود دارند، به نحوی که به لحاظ همین تفاوت های محسوس قادر نیستند از برنامه های درسی عادی که اصولا برپایه ویژگی ها و توانایی های مشترک بیشتر کودکان در سنین مختلف تنظیم شده است، به طور بایسته و شایسته بهره مند شوند، بنا بر این تعریف، واژه کودکان استثنایی، کودکان تیزهوش، عقب مانده ذهنی، نابینا، ناشنوا، ناسازگار، معلولین جسمی حرکتی و ناتوان در یادگیری خاص و نظایر آن را شامل می شود.
واژه معلول به کسانی اطلاق می شود که به علت نقص جسمی، ذهنی یا اختلال رفتاری شدید، مشکلات و مسائل خاص دارند و به توجه فوق العاده نیازمندند. در واقع اصطلاح معلول دارای شمول محدودتری است. به دیگر سخن، هر کودک معلول، استثنایی نیز است، اما هر کودک استثنایی لزوما معلول نیست؛ بنابراین نباید واژه های استثنایی و معلول به طور مترادف به کار رود.
به طور کلی از نظر آموزشی به این گروه ها استثنایی گفته می شود:
• کودکان کم توان یا عقب مانده ذهنی یا کودکان آهسته گام
• کودکان مبتلا به اختلال در یادگیری خاص.
• کودکان سازش نایافته یا ناسازگار.
• کودکانی که دارای اختلالات گویایی اند.
• کودکانی که دچار نارسایی های شنوایی اند.
• کودکانی که دچار نارسایی های بینایی اند.
• کودکانی که به بیماری های مزمن خاص از قبیل بیماری قند، صرع و غیره دچارند.
• کودکانی که دچار نقص عضو یا فلج مغزی یا حرکتی اند “معلولین جسمی حرکتی” .
• کودکانی که دارای معلولیت های مضاعف اند.
• کودکان تیزهوش و پراستعداد.
وقتی با کودک استثنایی مواجه می شویم ذهن ما بخاطر انباشته شدن ، از غیر عادی بودن ذهنی یا جسمی کودک پیشداوری می کند و غالباً ویژگیهای خاصی که کودکان استثنایی دارند ( نابینایی – ناشنوایی – عقب ماندگی و … ) مشخصه اصلی آنها می شود . متاسفانه اکثر والدین از داشتن چنین فرزندانی احساس شرمندگی می کنند ودر قالب موارد سعی در مخفی کردن کودکشان در انظار عمومی دارند .